-
1 кем
мест.1) вопр. ктокем сөйли? — кто говори́т?
кемгә ачуланасың? — на кого́ ты се́рдишься?
кемнең чираты? — чья о́чередь?
кемнән сорарга икән? — у кого́ же спроси́ть (узна́ть)?
кемне күрергә телисең? — кого́ хо́чешь уви́деть?
кемнән алдың? — от кого́ получи́л?
кемдә туктадың? — у кого́ останови́лся?
2) с указ. и выделительным знач. (обычно с частицей менә) кто (и́менно тот, э́тот)менә кем барысын да белә — вот кто всё зна́ет
менә кемгә рәхмәт әйтергә кирәк — вот кого́ на́до благодари́ть
3) с разделит. знач. при составлении двух (или нескольких) предл. (с повторением кем в начале каждого) кто..., кто... (оди́н - друго́й, одни́ - други́е)кем радио тыңлый, кем телевизор карый — кто слу́шает ра́дио, кто телеви́зор смо́трит
4) относит. присоединяет придаточное предложение к главному предложению с соотносительным словом шул кто..., тоткем эшләми, шул ашамый — (погов.) кто не рабо́тает, тот не ест
•- кем генә булмас
- кем булса да
- кем дә булса
- кем булып
- кем генә булмасын
- кем-кем, ә...
- кемне-кемне, ә...
- кем кемне
- кем ничек
- кем тарафыннан
- кемгә-кемгә, ә...
- кемне булса да
- кемнең кем булуына карамастан
См. также в других словарях:
көр — Көретін жарығы бар. Бір ажалдан қалды д.м. Інің туралап келген бір ажалдан қалды, әйтеуір. К ө р е т і н ж а р ы ғ ы б а р екен (Б. Шаханұлы, Таңд., 1, 27). Көріп келі бар. Көреген, сәуегей, болжағыш. Бақсыларды я әулиелерді қазақ «к ө р і п к е… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қапшық — 1 1. (Алм.: Шел., Еңб қаз., Жам.; Жамб.: Шу, Мер., Луг., Мойын.; Шығ.Қаз., Зайс.; Монғ.) әмиян, ақша салғыш. Әкемнің қ а п ш ы ғ ы толған ақша ғой (Жамб., Қорд.). Қалтадағы қ а п ш ы қ т а үш сом бар (Алм., Жам.). Балаға бір қ а п ш ы қ әкелдім… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
емшек — таға. Атты тайғызбас үшін арнайы жасалған сүйір бүртіктері бар таға. Боз биенің төрт тұяғында бірдей е м ш е к т а ғ а бар, мұзды қарш қарш басады (Ә. Қалдыбаев, Таңд. шығ., 3, 202). Бір іңірде жүгіртіп барып Баяндағы Тұзбен ұстаға төрт аяғын… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
